Lộng lẫy Hoàng Hoa Thôn

Những nếp nhà cổ, lại được bao bọc trong một vườn cây Anh Đào Đậu và thiếu gì cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Rải rác trong khu vườn là những khối đá khổng lồ được khắc thư pháp Việt. Đây là một địa chỉ văn hóa vô tiền khoáng hậu ở Khánh Hòa và trên cả nước. Hoàng Hoa Thôn còn nổi danh với chủ nhân của nó - nghệ nhân điêu khắc đá Nguyễn Văn Phúng. Thế nhưng, họ họ Nguyễn đã quyết định chuyển giao sờ soạng khu Hoàng Hoa Thôn cho Công ty cổ phần Hòn Tằm Biển Nha Trang. Việc di dời tuốt luốt khuôn viên Hoàng Hoa Thôn đến Khu du lịch Hòn Tằm - một đảo du lịch nằm trong vịnh Nha Trang đã được tiến hành. Hoàng Hoa Thôn đã biến mất ở địa chỉ cũ và được “tái sinh” nguyên vẹn ở đảo Hòn Tằm.  Một không gian thấm đẫm văn hóa Việt  Hoàng Hoa Thôn là khu nhà cổ, tọa lạc ở thôn Phước Thượng, xã Phước Đồng, TP Nha Trang, cách trọng tâm TP Nha Trang 10km. Đến Hoàng Hoa Thôn, bước qua cánh cửa bằng gỗ lim có mái che rất bề thế theo kiểu nông gia thôn truyền  chi tiết  thống thì chúng ta bước vào một không gian sống đặc trưng của người Việt xưa: một rừng cây Anh Đào Đậu nở trắng và hồng, xen kẽ cây cổ thụ; các khối đá lớn được đặt tên và khắc thư pháp chữ Việt; đặc biệt là 5 ngôi nhà rường cổ với những vật dụng can dự đến đời sống nông nghiệp còn được lưu giữ nghiêm mật. Hoàng Hoa Thôn có diện tích 4.000m2.  Vũ điệu múa Chăm trước ngôi nhà cổ ở Hoàng Hoa Thôn  Nghệ nhân Nguyễn Văn Phúng - chủ nhân của Hoàng Hoa Thôn, kể: Vào những năm chiến tranh của thế kỷ XX, từ huyện Phú Vang (tỉnh Thừa Thiên) có hai anh em ruột là ông Nguyễn Hoành và Nguyễn Thí đã đưa gia đình vào Nha Trang sinh sống bằng nghề thuốc ta. Ông Nguyễn Thí, người cắm đất ở nơi mà sau này là Hoàng Hoa Thôn chính là thân sinh của anh Nguyễn Văn Phúng. Hoàng Hoa Thôn có 5 ngôi nhà rường cổ. Căn nhà rường chính, có cách đây gần 200 năm, với 7 gian và 56 cột. Căn nhà này nguyên là huyện đường của huyện Diên Khánh. Nhà rường  đọc thêm  chính với lối kiến trúc nhà 5 gian, 2 chái, với những bức hoành phi, câu đối, lợp ngói âm dương và đặc biệt là chiếc án quan oai nghi vẫn còn được lưu giữ. Bốn căn nhà còn lại, cũng là nhà rường nhưng nhỏ hơn: 2 căn tả, hữu và 2 căn nằm ở phía sau nhà chính. Anh Phúng cho biết: Trong bốn căn nhà còn lại thì một căn nhà hai tầng với 20 cột, kiến trúc theo lối cổ của người Minh Hương; ba căn nhà còn lại là những căn nhà đều 5 gian, 36 cột và được tìm mua, di chuyển về từ các địa phương: Vạn Ninh, Diên Khánh và Ninh Hòa. Khu vườn xung quanh ngôi nhà cổ còn có nhiều tảng đá được đặt tên và khắc thơ bằng lối thư pháp. Anh Phúng cho biết, có hơn 20 tảng đá lớn. Chúng tôi tìm đến một tảng đá lớn có tên “Tọa vong” với những dòng thư pháp được khắc: “Đỉnh thiền non sông trắng dâng quanh/ Dưới chân là thảm cỏ xanh khách ngồi”. Bên phải lối vào nhà chính là phiến đá có tên “Đẹp tại thiên nhiên” với lời thơ chạm khắc: “Đẹp tại tự nhiên/ đẹp tại không tiếng/ đẹp tại thiên bẩm/ đẹp tại vĩnh hằng”. Những khối đá được đặt nằm tản mát trong khu vườn, bên những bóng cây cổ thụ, ngõ trúc quanh quéo và một rừng hoa.  Lễ chuyển giao viên ngói biểu tượng giữa chủ nhân Hoàng Hoa Thôn và Khu du lịch Hòn Tằm  Nói đến khu nhà cổ Hoàng Hoa Thôn, sẽ còn khuyết thiếu nếu không đề cập đến cây cổ thụ và hoa. Hàng chục cây cổ thụ là cây sanh, cây si đã tỏa bóng rợp cho Hoàng Hoa Thôn. Có cây làm bức bình phong, có cây uy nghi bên hồ cảnh. Anh Phúng cho biết, cây cổ thụ ở đây, có cây trị giá đến 300 triệu đồng. Rồi đặc biệt là hoa: hoa Anh Đào! Đây không phải là hoa Anh Đào của Nhật Bản, cũng không phải hoa Anh Đào Đà Lạt, mà là hoa Anh Đào Đậu (hay còn gọi là Đào Hồng Đậu). Đầu đuôi là vậy: cách đây 6 năm, khi lên núi Hòn Bà, anh Phúng thấy hoa Anh Đào Đậu được trồng ở nhà dân. Anh tìm cách đưa giống về trồng ở Hoàng Hoa Thôn. Anh Đào Đậu, cây cao  read more  từ 4 đến 7m, hoa khá to, màu trắng hoặc hồng, mọc thành chùm ở nách lá. Anh Đào Đậu ra hoa từ tháng 12 đến tháng 3 hàng năm. Chúng tôi đến Hoàng Hoa Thôn vào dịp mùa xuân, hoa Anh Đào Đậu nở trắng một vùng và điểm xuyết là hoa màu hồng, đã làm ngỡ ngàng và xao xuyến bao người vãn cảnh Hoàng Hoa Thôn.  Phiến đá có tên: “Đẹp tại thiên nhiên”  Hoàng Hoa Thôn còn có những cảnh vật, vật dụng gây bất ngờ cho du khách: những đống rơm, chuồng bò, tấm phản gỗ, cối xay lúa, chiếc đèn măng- sông; rồi những liễn, tráp, câu đối xưa…tất đã làm nên  ở đây  một không gian Việt xưa, đặc sắc, ngưng đọng; thấm đẫm hồn quê từ bước thềm mòn vẹt, ngói cổ rêu phong, đến cành hoa, ngọn cỏ…  Một hoàng hoa thôn “lộng lẫy” ở Hòn Tằm  Anh Nguyễn Văn Phúng tâm can: “Khi nhận lời đề nghị nhượng lại Hoàng Hoa Thôn để phục vụ khách du lịch ở Hòn Tằm, tôi thao thức nhiều đêm không ngủ. Chung cục tôi đã quyết định: nếu để Hoàng Hoa Thôn tại Phước Đồng thì chỉ có một ít khách thưởng ngoạn, nhưng nếu Hoàng Hoa Thôn được “tái sinh” ở Hòn Tằm thì không chỉ khách du lịch trong nước mà còn rất nhiều du khách quốc tế biết đến Hoàng Hoa Thôn để hiểu thêm về không gian sinh hoạt xưa của người Việt và văn hóa dân tộc Việt Nam. Tôi nghĩ rằng, quyết định này của mình chẳng khác nào gả một người con gái đến với một chàng rể mới. Có những suy tư, day dứt nhưng tôi đành lòng, vì đại cục, vì sự thăng hoa của Hoàng Hoa Thôn”. Anh Nguyễn Văn Phúng đã rưng rưng dòng lệ khi gỡ một viên ngói chuyển giao biểu trưng cho đại diện Công ty CP Hòn Tằm Biển Nha Trang. Việc di dời Hoàng Hoa Thôn đã hoàn thành. Ngày 19/5/2009, lễ khánh thành Hoàng Hoa Thôn đã được tổ chức trang trọng tại đảo Hòn Tằm. Giờ, nền cũ của Hoàng Hoa Thôn chỉ là bãi đất trống để trồng rau. Ông Đoàn Văn Trang, Tổng giám đốc Công ty CP Hòn Tằm Biển Nha Trang đã san sớt: “Chúng tôi xem Hoàng Hoa Thôn như một di sản văn hóa, nên tuốt tuột 5 căn nhà cổ và cả khu vườn sẽ được quy hoạch, giữ nguyên vẹn. Tất cả nhà cửa, cây cối, các phiến đá, kể cả từng viên gạch, từng ngọn cỏ đều được di chuyển ra đảo Hòn Tằm. Chúng tôi cảm ơn gia tộc họ Nguyễn đã chuyển giao cho chúng tôi một tài sản văn hóa vô giá và chúng tôi hứa  tại đây  sẽ giữ gìn, phát huy giá trị đặc sắc của Hoàng Hoa Thôn”. Hoàng Hoa Thôn là một không gian thấm đẫm văn hóa thuần Việt. Hàng tuần, tại ngôi nhà cổ Hoàng Hoa Thôn đã diễn ra các hoạt động văn hóa: ca nhạc dân tộc, ngâm thơ, hát đối, những vũ điệu múa Chăm… Khu nhà cổ chứa chan không khí lễ hội văn hóa truyền thống. Cuối mỗi buổi lễ, anh Nguyễn Văn Phúng mời quờ quạng du khách cùng dự lễ thả hoa đăng để cầu cho quốc thái dân an. Các thiếu nữ mặc áo tứ thân, thắp sáng những ngọn nến hồng, cùng du khách thả hoa đăng tại hồ cảnh trong khu vườn. Khu nhà cổ trở nên lung linh ảo huyền. Ông Đoàn Văn Trang cho biết: “quơ những sinh hoạt văn hóa này được tái hiện lại thẳng thớm ở Hoàng Hoa Thôn tại đảo Hòn Tằm!”. Đứng ở đảo Hòn Tằm- nơi Hoàng Hoa Thôn được tái sinh trong không gian thơ mộng, trong tôi trào lên cảm xúc: “Hòn Tằm sóng xô đáy mắt/ Khiến ta lạc lối ngày về”.  Nguyễn Linh Giang