Ký ức của cụ bà nuôi dưỡng đội viên cách mạng

Có công vậy, nhưng cách mạng thành công, bà đơn giản sống và hàng ngày vẫn đi nương đi ruộng để cần lao sản xuất. Mùa này, lên Cao Bằng, rồi qua Nước Hai, Đôn Chương để vào Hà Quảng, nơi có chiếc hang lịch sử Cốc Bó bà con các dân tộc nơi đây đang phơ phới để chuẩn bị đón cho mình cái Tết độc lập năm thứ 68. Tìm vào xóm Pác Bó, hỏi bà Hoàng Thị Khìn, không ngờ bà vẫn còn đang quẩy quả nơi mảnh nương xa tít trên núi. Lại phải nhờ mấy đứa cháu đôn đáo chạy đi tìm, ba tiếng sau mới thấy cụ Khìn về. Làm nương, trồng sắn, cuốc đất trồng ngô là công việc hàng ngày của cụ. Áy náy, đứa cháu nói: Khổ lắm, chả muốn bà làm đâu. Nhưng bà bảo, còn sức còn làm, sống phải lao động, phải đóng góp và không nên phụ thuộc vào ai. Ngày xưa ở gần Bác, Bác dạy thế nên cụ Khìn vẫn ghi tạc và thực hành lời dạy ấy chỉ trừ những lúc ốm đau.  Hang Pác Bó, núi Các Mác, suối Lê – Nin là nơi ghi đậm dấu ấn những ngày cụ Khìn nấu cơm cho Bác và các chiến sỹ cách mạng  Ngồi  tham khảo  với tôi trong căn nhà tình nghĩa vừa được trao tặng, những ngày xưa của cô thôn nữ vương Thị Khìn dần hiện về qua lời kể. Cụ Khìn bảo, vì nhà cụ cách hang Cốc Bó có gần một cây số thôi, hơn nữa cha cụ, ông Hoàng Quốc Long lại là người tốt. Vì tốt, có tài lại sáng dạ nên cha cụ cũng như gia đình được cán bộ cách mệnh chọn làm nơi hoạt động cách mạng. Cụ bảo, hồi ấy mới 18 tuổi (cụ Khìn sinh năm 1923), gái dân tộc, lại ở vùng xa xăm nữa nên chả biết gì. Nhà cụ bắt đầu có những “người lạ” đến. Dưới chiếc bàn thờ lớn, cha cụ đã quây thành chiếc rương to. Mỗi khi “người lạ” đến, bàn luận cùng cha chuyện gì đó, nếu có động thì họ lại vào trong đó để ẩn. Những lúc “người lạ” đến nhà, cụ lại được cha phân công cùng với người em gái là Hoàng  chi tiết  Thị Hoa ra cầu thang ngồi xem chừng. Thấy động tĩnh, có người không thân quen, không ở trong thôn thì báo ngay cho bố biết. Sau những lúc thảo luận, những “người lạ” đi thì cha lại bảo hai chị em cụ nấu thật nhiều cơm, phần cho họ ăn, phần thì nắm cho họ mang theo khi xuất hành. Họ bí mật đến, rồi lại lặng đúng ra đi khi sương núi đã buông, gà đã te te gáy. Thấy họ khổ, nhiều lúc cụ lên tiếng hỏi. Những lúc ấy, với ánh mắt xa xăm cha cụ chỉ biết xoa đầu hai cô gái yêu và nói: Lớn lên các con sẽ hiểu!  Hang Cốc Bó lịch sử  Sau này, cụ Khìn mới biết, những “người lạ” hay qua nhà mình chính là những bậc lão thành cách mệnh lừng danh như Lê Quảng Ba, Hoàng Tô, Hoàng Sâm… Cùng với sự đến rồi đi của những cán bộ cách mạng này, các đoàn hội dần dần được thành lập ở Pác Bó, rộng ra cả xã Trường Hà rồi huyện Hà Quảng. Theo phong trào, được sự giác ngộ nên hai chị em cụ đều tham dự Đội nhi đồng cứu quốc. Trước khi tham dự, cụ có về hỏi cha. Cha cụ bảo, đó là đoàn thể do cách mạng lập ra mà cách mệnh là cái tốt, vậy cái gì tốt thì các con nên làm. Đội nhi đồng cứu quốc của cụ lúc này có 12 người, anh Đại Việt làm tổ trưởng, còn anh Kim Đồng làm đội phó. Thế rồi “việc lớn” cũng bắt đầu được giao. Cụ Khìn nhớ, ấy là vào đầu năm 1941, có mấy người lạ đến nhà. Họ cùng cha cụ thảo luận rất lâu, sau đó cha cụ bảo hai chị em nấu thật nhiều cơm để nắm cho họ khởi hành. Cha bảo họ đang chuẩn bị đi đón một thượng cấp phía bên kia biên thuỳ. Sau đó, lại thấy cha bảo hai chị em nấu cơm nắm để cho cha đi đâu đó. Mấy ngày sau cha về cùng đồng chí Lê Quảng Ba, rồi gọi hai chị em cụ lại và  click here  giao một nhiệm vụ vô cùng quan trọng và khôn cùng bí mật là nấu cơm đưa lên hang Củ Mài trên phía thượng nguồn suối Giàng. Hang Cốc Bó lúc này chưa có tên, chỉ được người dân quen gọi là hang Củ Mài vì hang do người đi đào củ mài phát hiện ra. Đứng ngoài trông vào tưởng hang cụt nhưng vào trong thì hang lại rất rộng. Suối Giàng sau được Bác đặt tên là suối Lê Nin còn hang Củ Mài được đặt là hang Cốc Bó.  Dẫu 89 tuổi nhưng lúc nào cụ Khìn cũng sáng suốt và tạc nhớ những điều Bác dạy  Nghe lời cha dặn, tinh sương sáng, hai chị em bà dậy đồ xôi, nấu món thịt treo gói vào lá chuối rồi cùng đồng chí Lê Quảng Ba lên đầu nguồn suối Giàng và gặp Bác ở cột mốc 108. Bác lúc này trông rất gầy và xanh lướt, nhưng đôi mắt rất sáng. Bác dùng tiếng dân tộc Nùng để nói chuyện và giới thiệu mình là Già Thu. Bác ân cần hỏi chuyện chị em cụ về tội ác của lính Tây, lính dõng. Bác bảo tuy lính Tây, lính dõng có ác, được trang bị khí giới hơn mình nhưng đồng bào và các cháu thiếu nhi biết kết đoàn, biết giúp đỡ cách mệnh thì sẽ đánh đuổi được chúng, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc. Từ hôm về, Bác đã chọn hang Cốc Bó để ở và làm việc. Việc nấu cơm cho Bác và các cán bộ cánh mạng được giao cho 4 nhà là cơ sở cách mệnh đã giác ngộ, trong đó có chị em cụ Khìn. Hàng ngày theo  tại đây  phiên, các gia đình phân công nhau nấu cơm, ngày 2 lần mang vào hang. Đường vào được bố trí các trạm canh gác khá thận trọng, muốn qua phải có mật khẩu mới đi được. Cụ Khìn nhớ nhất là những lần lính Pháp và lính dõng bủa vây chặt, cơm không mang vào được, hai chị em cụ phải có sáng kiến nấu cháo ngô (cháo bẹ) cho vào ống nứa đeo bên sườn, giả làm người đi rừng lấy rau lợn mới mang cháo vào được. Cụ bảo món ăn thích nhất của Bác trong thời gian này là món thịt băm nhỏ trộn  tại đây  ớt chỉ thiên cay sè mắt. Rồi lớp học trước nhất cũng đã được Bác dựng lên ngay sau chiếc bàn đá mà hàng ngày Bác vẫn làm việc. Bác bảo chị em cụ đi vận động thiếu niên trong Đội nhi đồng cứu quốc đến học. Tía Cao Hồng Lĩnh cũng được đưa về. Hàng ngày, sau giờ làm việc Bác lại lên thăm lớp. Bác khích lệ mọi người học và trực tiếp dành thời gian để giảng về đạo đức người cán bộ cách mạng. Bác đã tặng chị em cụ Khìn cuốn sách Ngũ Tự Kinh và dặn: Các cháu cần học chữ để học và hiểu được cuốn sách này. Hiểu biết rộng để làm cách mệnh, sau này đứng lên giành độc lập tự do thì Bác mới vui lòng được. Từ những cổ vũ và sự chỉ bảo ân cần của Bác nên mọi người trong lớp rất chịu khó học tập. Cụ và những người trong lớp dưới sự chỉ bảo của cán bộ cách mạng đã nhiệt thành tham dự tuyên truyền gia đình, làng xóm vào các tổ chức đoàn thể. Các Hội như Người già, Thanh niên, Nông dân, Phụ nữ, Nhi đồng lần lượt ra đời. Riêng Hội nhi đồng cứu quốc của cụ, từ một đội đã nhanh chóng phát triển thành 5 đội…. Thời kì và phút chốc đáng nhớ trong đời cụ Khìn và bà con Trường Hà chóng vánh qua khi tháng 5 năm 1945 Bác dời sang Tân Trào (Tuyên Quang) để ở và hoạt động cách mệnh. Trước ngày Bác đi, cụ Khìn và Phụ nữ trong bản đã khâu áo, mũ, giày vải để tặng Bác và các đồng chí đi cùng. Ấy vậy mà ngoảnh lại đã hơn 70 năm từ ngày trước hết được gặp, được nấu cơm phục vụ Bác. Nay cụ Khìn đã bước sang tuổi 89 với những ký niệm ngày tháng ở gần Bác luôn được khắc ghi.  Hà Thành