Lão nông lập bảo tàng tư gia

Lão nông hiệp nghĩa  Ông Hám bên cạnh bảo tồn nông cụ của mình tại ngã ba vào làng La Chữ Từ trung tâm xã Hương Chữ ra quốc lộ 1A để vào Huế duy chỉ có một con đường ở ngay ngã ba La Chữ, làm trước năm 1975. Sau ngày giải phóng, tuyến đường này xuống cấp trầm trọng, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống sinh hoạt và việc học tập của con em làng La Chữ. Trăn trở mãi ông Hám vẫn không nghĩ ra cách nào để người dân quê mình bớt khổ khi đi lại trên tuyến đường này. Liên tiếp trong 10 năm từ năm 1980 đến 1990, mỗi tháng ông Hám bỏ ra 2 ngày (ngày 1 và 15 Âm lịch) dùng búa tạ đập nát toàn bộ các tảng đá to đùng trả lại mặt bằng cho lòng đường. Những ngày mưa lấy xẻng làm rãnh thoát nước. Sau nhiều tháng làm đường không biết mệt mỏi, hình dáng của một con đường bắt đầu hình thành. Đến lúc này mọi người mới nhận ra những việc ông Hám làm quả thực rất hữu dụng nên cũng dự làm cùng ông. Người nào không trực tiếp tham dự được thì góp tiền mua nguyên nguyên liệu, mua đất đá, ai cũng muốn góp công sức của mình cho một con đường chung. Qua gần 10 năm cùng chung sức đồng lòng, con đường vào thôn La Chữ chung cuộc cũng hiện hình. Một con đường cấp phối rất đẹp làm cho giao thông đi lại của người dân trong thôn thuận tiện hơn. Đó là con đường được làm từ kinh phí của nhiều người mà người trước hết thủ xướng là ông Trần Hữu Hám. Con đường ông sửa thuở trước kia giờ đây đã nuôi dưỡng ý chí của hàng trăm con em xã Hương Chữ nối tiếp vào giảng đường đại học. Thấy việc của ông làm giúp ích cho dân, nhiều lần xã yêu cầu tuyên dương và chi trả lương nhưng ông không chịu. Nhiều lúc thấy việc làm của cha mình “chẳng giống ai” mấy đưa con ra can ngăn nhưng ông nằng nặc không chịu. “Mình làm việc tức thị để đền ơn quê hương đã cưu mang gia đình trong những ngày miếng cơm còn xen lẫn với canh rau, củ sắn”, ông Hám nói.  Lập bảo tàng để con cháu nhớ mình  Địa  lap dat camera quan sat gia re  chỉ nhà ông Hám ở ngã ba làng La Chữ, phường Hương Chữ, thị xã Hương Trà - lôi cuốn rất nhiều du khách đến tham quan Sau khi hoàn tất nhiệm vụ công nhân ở chiến khu Dương Hòa, ông lập gia đình với bà Nguyễn Thị Thứ. Hai ông bà có với nhau ắt 9 mặt con nên cuộc sống rất khó khăn. Năm có đứa  lap dat camera quan sat re nhat ha noi  con thứ 4, ông phải rời nhà đi làm đường suốt 10 năm ròng, cực không kể xiết. Đến hiện giờ đã bước qua tuổi 85 khi đi trên con đường bằng phẳng và nhìn 9 người con mình đã “công thành, danh toại” ông mới yên lòng tìm thú vui riêng cho mình. Ông kể: Một lần vào Huế, tình cờ nhìn thấy tấm hình của hai cô con gái là chị Trần Thị Lê và Trần Thị Năm vừa học bài vừa đạp nước vào ruộng treo ở một phòng tranh tại đường Phan Đăng Lưu đã thôi thúc ông tìm lại những kỷ vật một thời “thắt lưng, buộc bụng” để nuôi con thành tài. Đó cũng là những vật dụng đã gắn liền với đời sống của bà con nông dân từ hàng trăm năm trước. 18 năm ròng rã ông đi khắp miền quê xứ Huế có khi ra tới Quảng Trị để sưu tầm các mô hình về cái cày, con trâu, hay máy đạp nước, cối giã gạo. Để giúp cha thỏa chí ham, mỗi tháng 9 người con “viện trợ” cho lão gần 1 triệu đồng, nên để có tiền mua lại các hiện vật nông cụ lão phải “cân đong đo đếm” rất tận tường. Nhìn vào bộ sưu tập, có thể thấy một số vật dụng rất đặc biệt, không biết ông để xen lẫn trong bộ sưu tập nông cụ có ý nghĩa gì như: gồng chân trộm, hầm bí mật, chiếc xe tăng làm bằng vỏ đạn, tiền Đông Dương… trả lời thắc mắc của tôi về căn hầm bí ẩn được đặt trang trọng bên cửa sổ, cụ trầm mặc: “Tui làm theo căn hầm cũ ở nhà tại làng La Chữ. Đó là thứ thân thuộc trong chiến tranh với nhiều người, lớp trẻ như anh chị chắc là không biết. Căn hầm quen thuộc này từng cứu hàng nghìn gia đình tránh khỏi hòm tên, mũi đạn. Ngày trước, nhà tui đào một cái ngoài vườn, nắp phủ gộc tre, dây khoai, cỏ… Bên trên có hai lỗ thông hơi, dưới đặt ngọn đèn. Qua đêm, nếu đèn tắt, tức là thiếu khí, phải làm lỗ thông hơi to hơn. Giờ, tui “phỏng lại” lớp trên bằng cỏ mượt, có nắp đậy, bên dưới là thùng đạn rỗng. “Ngó rứa mà hay, nhiều người, có cả khách Tây vô đây họ ưng coi cái ni.” Ông Hám cũng san sớt thêm: Sau này ông muốn hiến tặng các hiện vật mà ông có được cho bảo tồn Thừa Thiên - Huế, đó sẽ là nơi lưu giữ tốt nhất những  lap dat camera gia re tai ha noi  nông cụ này cho muôn đời sau. Bà Nguyễn Thị Thứ, vợ cụ Hám kể: “Con cái trong nhà thấy ba khó nhọc nên hay biếu ông tiền ăn quà vặt. Được bao nhiêu ông đi mua đồ về chưng trong tủ. Tui hay càm ràm vì ông cứ lo việc không đâu vào đâu, chẳng lo nghỉ ngơi dưỡng già. Lớn tuổi vậy nhưng ông chạy xe ra Phong Điền, về cửa Tư Hiền, đèo Phú Gia… vèo vèo. Có hôm tối mù không thấy, cả nhà quàng đi tìm. Ông về cười trừ, khoe mấy thứ mới mua được, thế là huề”. Thích thứ gì mang về thứ ấy nên bảo tàng nhỏ của ông khá phong phú. Người làng vẫn bảo ông là lão nông chơi sang. Cách đây 12 năm, ông từng bỏ tiền túi 1 triệu đồng mua lại chiếc chuông nhỏ của một gia đình ở Hải Lăng (Quảng Trị) hoặc bộ đồ ăn trầu bằng đồng xưa có tổng trị giá tương đương. Một số người xem ngỏ ý mua lại vài món nhưng cụ Hám không bán. Ông cụ quyết đoán: “Số tiền ấy tui đã từng có. Còn những món đồ trong gia đình này là niềm vui tuổi già, tui chỉ để lại cho con cháu nhớ về gia đình, dòng tộc mà thôi”.  Tham vọng của ông Trần Hữu Hám khi lập “bảo tồn” rất đơn giản là để con cháu nhớ về công sinh thành dưỡng dục, nhớ về cội nguồn ông cha. Tiếng lành đồn xa, ngôi nhà nhỏ của ông giờ đã trở nên nơi tham quan du lịch miễn phí cho nhiều du khách trong và ngoài nước. Ông nói: “Mình phải làm việc này không chỉ vì niềm đam mê của bản thân mà còn muốn lưu giữ cho đời con cháu mai sau, giang san dù có đổi thay tới đâu thì bọn trẻ vẫn biết về hình ảnh người nông dân Việt Nam một thời lam lũ nhưng rất hào hùng”.    Minh Ngọc